Zaledwie co trzecia kobieta w wieku ponad 35 lat miała w ciąży wykonane USG piersi
Choć rośnie świadomość społeczna na temat zachorowań na raka, panuje mit, że ciąża może chronić przed zagrożeniem lub że rak piersi dotyczy kobiet starszych, po 50 roku życia. Tymczasem coraz późniejsze macierzyństwo sprawia, że chorobę nowotworową rozpoznaje się u jednej na tysiąc kobiet w ciąży.
– Nie tylko rak piersi, choć ten rodzaj nowotworu występuje zdecydowanie najczęściej, ale praktycznie każdy rodzaj raka może towarzyszyć ciąży. Jako lekarze musimy wzmacniać onkologiczną czujność wśród pacjentek poprzez badania profilaktyczne, w tym USG piersi we wczesnych etapach ciąży. Rola ginekologa położnika w tego typu sytuacji jest kluczowa – mówi agencji Newseria Biznes dr Paweł Guzik, ekspert ds. ginekologii, położnictwa i ultrasonografii.
Wśród kobiet zgłaszających się do Programu Opieki dla Kobiet w Ciąży Chorych na Raka „Boskie Matki”, prowadzonego przez Fundację Rak’n’Roll, ponad połowa choruje na raka piersi, nieco mniej na nowotwory ginekologiczne, kolejne na nowotwory raka jelita grubego, tarczycy czy czerniaki. Tymczasem same pacjentki podkreślają, że lekarze często bagatelizują pierwsze objawy – jak w przypadku raka piersi guzki, zgrubienia czy obrzęki, tłumacząc je zmianami hormonalnymi w ciąży.
Brak odpowiedniej diagnostyki sprawia, że nawet 75 proc. przypadków raka piersi wykrywa się po porodzie, co oznacza, że nowotwór został przeoczony w trakcie ciąży lub przed nią. Żeby zmienić alarmujące statystyki, Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, Polskie Towarzystwo Onkologiczne oraz Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opracowały zalecenia odnośnie do wykonywania badania USG piersi u kobiet w ciąży i karmiących. Zgodnie z nimi wykonanie USG piersi jest wymagane u kobiet powyżej 35 roku życia, przy czym w I trymestrze ciąży u wszystkich ciężarnych, raz do roku u kobiet karmiących oraz zawsze w przypadku zmian w obrębie piersi jak guz, zaczerwienienie lub obrzęk. W przypadku kobiet poniżej 35 roku życia zalecenia dotyczą rozważenia badania USG piersi w I lub II trymestrze ciąży u kobiet ciężarnych, rozważenie badania USG piersi raz w roku u kobiet karmiących oraz wykonania badania USG zawsze w przypadku zmian w obrębie piersi takich jak guz, zaczerwienienie lub obrzęk.
– W przypadku raka czas odgrywa główną rolę. Opóźnienie w diagnozie, np. o 6 czy 7 miesięcy, powoduje zwiększenie liczby osób z przerzutami do węzłów chłonnych o 5–6 proc. To pogarsza dalsze leczenie pacjentki – podkreśla dr Paweł Guzik.
W ramach współpracy pomiędzy Fundacją Rak’n’Roll a Philips przeprowadzono badania z kobietami wieku 18–45 lat, które są obecnie w ciąży lub były w ciąży w ciągu ostatnich 18 miesięcy. Co czwarta kobieta z tej grupy nigdy nie wykonała USG piersi, tylko 22 proc. miało badanie w ciągu ostatniego pół roku, a 24 proc. w ciągu roku. Rola lekarza ma kluczowe znaczenie, ponieważ – jak pokazują wyniki badania – w ponad połowie przypadków (57 proc. kobiet) USG piersi jest wykonywane z inicjatywy lekarza. Dlatego Fundacja Rak’n’Roll i Fundacja Philips zainicjowały w całej Polsce cykl warsztatów dla ginekologów z diagnostyki nowotworów „Boskie USG, czyli sonomammografia u kobiet w ciąży i karmiących”.
– Warsztaty obejmują część teoretyczną, czyli wykłady na temat podstawy badania piersi i prześledzenia poszczególnych grup zmian, które można spotkać u pacjentek, oraz część najważniejszą – praktyczną – mówi dr Paweł Guzik. – Chodzi o to, żeby uwrażliwić lekarzy na problem. Przeszkolonych zostało już ok. 150 ginekologów i położników.
– Jak wynika z badań, tylko 35 proc. kobiet w wieku ponad 35 lat potwierdziło, że wykonano u nich badanie USG piersi w ciąży. Tymczasem zgodnie z zaleceniami badanie powinno objąć wszystkie kobiety w tej grupie – wskazuje Reinier Schlatmann, Prezes Philips w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. – To wyraźny sygnał pokazujący, jak bardzo potrzebne są działania zwiększające świadomość wśród kobiet, a także wspierające lekarzy. Cieszymy się, że możemy być partnerem dla Fundacji Rak’n’Roll w tym ważnym edukacyjnym projekcie.
Warsztaty Fundacji Rak’n’Roll odbyły się już w Rzeszowie, Warszawie, Krakowie, Łodzi, Lublinie, Katowicach i Kielcach. Kolejne odbędą się we Wrocławiu, Gdańsku i Białymstoku.